آلرژی تنفسی در کودکان یک واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به محرک های محیطی مانند گرد و غبار، گرده گیاهان، موی حیوانات، کپک و دود سیگار است. این آلرژی می تواند باعث علائمی مانند عطسه، سرفه، آبریزش بینی، خس خس سینه و تنگی نفس شود و در برخی موارد با آسم همراه باشد. عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز این حساسیت نقش دارند.
برای کنترل آن، پرهیز از مواجهه با عوامل تحریک کننده، استفاده از داروهای ضدحساسیت و در موارد شدید، مشاوره با پزشک ضروری است.
عوامل و دلایل بروز آلرژی تنفسی در کودکان
آلرژی تنفسی در کودکان به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی و محیطی بروز می کند. کودکانی که والدین آن ها سابقه آلرژی دارند، بیشتر مستعد این مشکل هستند.
علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض آلاینده های محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گرد و غبار، موی حیوانات، گرده گیاهان و قارچ ها می تواند باعث تحریک سیستم ایمنی و بروز علائم آلرژی شود.
برخی عفونت های تنفسی در اوایل دوران کودکی نیز ممکن است حساسیت دستگاه تنفسی را افزایش دهند.
همچنین، تغذیه نوزاد با شیر مادر می تواند در کاهش احتمال آلرژی مؤثر باشد، در حالی که استفاده زودهنگام از برخی مواد غذایی آلرژی زا ممکن است خطر آن را افزایش دهد.
سبک زندگی شهری، استفاده زیاد از مواد شیمیایی و کمبود تماس با محیط طبیعی نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار بر افزایش موارد آلرژی در کودکان هستند.
علائم آلرژی تنفسی کودکان
علائم آلرژی تنفسی کودکان می تواند متنوع باشد و شدت آن بسته به میزان تماس با آلرژن ها متفاوت است.
رایج ترین نشانه ها شامل عطسه مکرر، آبریزش بینی شفاف، گرفتگی بینی و خارش در ناحیه بینی و گلو است.
برخی کودکان دچار سرفه های مزمن، خس خس سینه و تنگی نفس می شوند که در موارد شدید ممکن است با حملات آسمی همراه باشد.
التهاب و قرمزی چشم، اشک ریزی و حساسیت به نور نیز در برخی کودکان مشاهده می شود. این علائم معمولا در فصول خاصی مانند بهار و پاییز که میزان گرده گیاهان در هوا بیشتر است، تشدید می شوند.
همچنین، قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده مانند دود سیگار، گرد و غبار یا موی حیوانات می تواند علائم را بدتر کند.
در برخی موارد، کودکان به دلیل احتقان مزمن بینی دچار مشکلات خواب، خروپف و حتی احساس خستگی مداوم در طول روز می شوند که می تواند بر کیفیت زندگی و عملکرد تحصیلی آن ها تأثیر بگذارد.
روش های درمان آلرژی تنفسی کودکان
درمان آلرژی تنفسی در کودکان ترکیبی از اقدامات پیشگیرانه، داروهای کنترل کننده و روش های درمانی تخصصی است.
این روش ها به کاهش علائم، جلوگیری از تشدید بیماری و بهبود کیفیت زندگی کودک کمک می کنند. در ادامه به تفصیل روش های درمان آلرژی تنفسی پرداخته می شود:
اجتناب از عوامل محرک
مهم ترین و اولین گام در درمان آلرژی تنفسی، شناسایی و پرهیز از تماس با آلرژن های محیطی است. این موارد شامل:
گرد و غبار: استفاده از جاروبرقی مجهز به فیلتر هپا، تمیز کردن مرتب سطوح و شستن ملحفه ها و پرده ها می تواند تماس با گرد و غبار را کاهش دهد.
گرده گیاهان: در فصولی که میزان گرده در هوا زیاد است (بهار و پاییز)، بستن پنجره ها و استفاده از دستگاه های تصفیه هوا کمک کننده خواهد بود.
موی حیوانات: در صورت حساسیت کودک به موی حیوانات خانگی، توصیه می شود تماس با آن ها محدود شود و فضای خانه به طور مرتب نظافت شود.
دود سیگار و آلودگی هوا: دور نگه داشتن کودک از دود سیگار، قلیان و دیگر آلاینده های محیطی از تشدید علائم جلوگیری می کند.
استفاده از داروهای کنترل کننده آلرژی
در مواردی که اجتناب از آلرژن ها به تنهایی کافی نیست، داروهای ضدآلرژی برای کاهش علائم تجویز می شوند. این داروها شامل:
آنتی هیستامین ها: داروهایی مانند لوراتادین و سیتریزین که برای کاهش عطسه، آبریزش بینی و خارش مؤثرند.
کورتیکواستروئیدهای بینی: اسپری های بینی مانند فلوتیکازون و بکلومتازون به کاهش التهاب و گرفتگی بینی کمک می کنند.
داروهای ضداحتقان: در موارد گرفتگی بینی شدید، استفاده محدود از داروهایی مانند فنیل افرین توصیه می شود، اما مصرف طولانی مدت آن ها ممکن است باعث وابستگی شود.
برونکودیلاتورها و اسپری های استنشاقی: برای کودکانی که علائم آسم دارند، داروهایی مانند سالبوتامول (ونتولین) برای باز کردن راه های هوایی تجویز می شود.
داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی: مونته لوکاست دارویی است که برای کاهش واکنش های آلرژیک و جلوگیری از التهاب مزمن دستگاه تنفسی تجویز می شود.
روش ایمونوتراپی (حساسیت زدایی)
در مواردی که آلرژی شدید و مقاوم به درمان باشد، پزشک ممکن است ایمونوتراپی را پیشنهاد کند. در این روش، مقدار کمی از آلرژن به مرور و طی چند ماه یا سال به بدن تزریق یا از طریق قطره های زیرزبانی تجویز می شود تا سیستم ایمنی به آن عادت کند. این روش در کاهش علائم طولانی مدت آلرژی بسیار مؤثر است، اما باید تحت نظر پزشک انجام شود.
درمان های مکمل و تغییر سبک زندگی
تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین سی (مانند پرتقال، کیوی، توت فرنگی)، ویتامین دی (مانند شیر، تخم مرغ) و اسیدهای چرب امگا ۳ (ماهی، گردو) به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک می کند.
شیردهی مادر: تغذیه نوزاد با شیر مادر در ماه های اولیه زندگی، خطر بروز آلرژی را کاهش می دهد.
رطوبت مناسب محیط: هوای خشک ممکن است علائم آلرژی را تشدید کند؛ بنابراین استفاده از دستگاه بخور سرد در فصول سرد توصیه می شود.
شستشوی بینی با محلول های نمکی: این روش به پاک سازی بینی از آلرژن ها و کاهش گرفتگی کمک می کند.
دستگاه تصفیه هوا
استفاده از یک دستگاه تصفیه هوا در خانه می تواند تا حد زیادی باعث حذف عوامل آلاینده و آلرژن ها از محیط شود.
دستگاه های تصفیه هوای هانیول با بهره گیری از فناوری پیشرفته و فیلترهای قدتمند شامل فیلتر هپا و فیلتر کربن اکتیو قادرند تا 99.99% آلاینده های هوای خانه را از بین ببرند.
برخی از مدل های این دستگاه ها نیز به فیلتر UV مجهز هستند که می تواند میکروب ها، باکتری ها و ویروس ها را نیز از بین ببرد.
نتیجه گیری
درمان آلرژی تنفسی در کودکان نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل کنترل محیط، مصرف داروها، ایمونوتراپی و اصلاح سبک زندگی می شود.
تشخیص زودهنگام و اقدامات پیشگیرانه می تواند شدت علائم را کاهش داده و کیفیت زندگی کودک را بهبود ببخشد. در صورت شدید بودن آلرژی، مراجعه به پزشک متخصص و دریافت راهکارهای درمانی مناسب ضروری است.