امکان ندارد در حال مطالعه این متن باشید و تا به حال تجربه سرفه کردن نداشته باشید. چرا که سرفه یک بازتاب طبیعی در بدن همه ماست. در جریان سرفه، مجاری تنفسی فرد نسبت به عبور و مرور محرک‌های مختلف واکنش نشان می‌دهند. سرفه دارای انواع گوناگونی بوده و به همین دلیل، روش‌های درمان مختلفی نیز دارد. عوامل مختلفی که باعث ایجاد سرفه می‌شوند، عبور هوای موجود در ریه‌های شما را دچار اختلال کرده و در نتیجه تنفس شما را از حالت عادی خارج می‌سازند.
اگر مایلید بیشتر در رابطه با انواع سرفه ، علائم و روش‌های درمان آن اطلاعات کسب کنید، بد نیست چند دقیقه از وقت خود را صرف مطالعه این مطلب کنید.
عوامل انواع سرفه
شما ممکن است در اثر عوامل مختلف دچار سرفه شوید. به طور کلی می‌توان چهار عامل اصلی را برای ایجاد سرفه برشمرد:
1. آلرژی
بسیاری از افراد در طول زندگی خود دچار آلرژی می‌شوند. یکی از شایع‌ترین پیامدهای انواع آلرژی می‌تواند سرفه باشد. از جمله عوامل آلرژی زایی که باعث ایجاد سرفه در فرد می‌شوند می‌توان به گرد و خاک، عطر و ادکلن، پرز حیوانات، گرده گیاهان، انواع آلاینده و … اشاره کرد.
2. محرک‌ها
بعضا ممکن است بدون سابقه هیچ گونه آلرژی یا بیماری قبلی دچار سرفه شوید. در این شرایط می‌توانید دلیل سرفه خود را در محرک‌های سرفه‌زایی مانند انواع عطر، دود سیگار، شوینده‌ها، رنگ موها، سوخت‌ها و دیگر فراورده‌های شیمیایی جستجو کنید. این نوع سرفه‌ها بیشتر در افراد سیگاری مشاهده می‌شود.
3. سابقه بیماری
مسلما می‌توان سرفه را یکی از شایع‌ترین پیامدهای انواع بیماری دانست. از جمله بیماری‌هایی که پس از ابتلا به آنها، اغلب دچار سرفه می‌شویم می‌توان به لیست زیر اشاره کرد:
- آنفولانزا
- ناراحتی قلبی
- سرطان ریه
- سینه پهلو
- سیاه سرفه
- آّبریزش بینی از پشت حلق
- عفونت‌های سینوسی
- برونشیت مزمن
4. مصرف داروهای خاص
گاها مصرف بعضی از داروهای خاص با عوارضی چون سرفه همراه خواهد بود. از جمله این داروها می‌توان داروهای ضد آریتمی (beta blocker) و یا داروهای بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین(Ace Inhibitor) را نام برد.
اکنون که با عوامل گوناگون ایجاد سرفه آشنا شدید، بهتر است انواع سرفه را نیز بیشتر بشناسید.
انواع سرفه چیست؟
پیش از این که به طور خاص به انواع سرفه بپردازیم، بهتر است یک توصیه به شما بکنیم؛ و آن این است که سرفه‌های خود را جدی بگیرید. به طور مثال، گاها ممکن است سرفه‌های شما بیش از سه تا چند هفته به طول بینجامند. در این شرایط، دیگر با یک سرفه ساده و دم دستی سر و کار ندارید. بلکه باید نزد پزشک رفته و علت اصلی سرفه‌های مزمن و مکرر خود را جویا شوید. در بسیاری موارد، این نوع سرفه‌ها ریشه آلرژیک نداشته و ممکن است ناشی از یک بیماری ناشناخته باشند.
بنابراین، سرفه‌های مکرر و مزمن را یک زنگ خطر تلقی کرده و برای سلامتی خود بیشتر ارزش قائل شوید. به طور کلی، می‌توان انواع سرفه را در سه دسته زیر طبقه بندی کرد:
1. سرفه مرطوب یا خلط دار
این نوع سرفه همان طور که از نامش پیداست با خلط و رطوبت فراوان همراه است. معمولا وقتی تجربه چنین سرفه‌هایی را داریم، حس می‌کنیم دائما چیزی پس گلویمان گیر کرده است. سرفه مرطوب عمدتا در اثر افزایش ترشح مخاط بدن فرد به وجود می‌آید. از علائم اصلی همراه با سرفه‌های خلط دار و مرطوب می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- آبریزش بینی
- بی‌حالی
- آبریزش پشت حلقی
بد نیست بدانید که سرفه‌های مرطوب بیشتر در اثر بیماری‌هایی نظیر آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه یا COPD ، برونشیت، سینه پهلو و سرماخوردگی و آنفولانزا گریبانگیر فرد بیمار خواهند شد.
2. سرفه خشک
تجربه سرفه خشک یکی از بدترین تجارب زندگی هر فردی است. اکثر بیماران مبتلا به آسم، تجربه سرفه‌های خشک را دارند. اما چنانچه شما آسم خود را تحت کنترل و درمان داشته باشید، به ندرت چنین سرفه‌هایی خواهید داشت. در این شرایط، دو حالت بیشتر وجود ندارد:
الف) آسم شما به خوبی تحت درمان نیست.
ب) سرفه خشک شما ناشی از یک عامل ناشناخته است.
بیشتر بخوانید: درمان سرفه خشک
متأسفانه سرفه خشک علاوه بر این که بسیار گوشخراش و ناخوشایند است، بسیار آزاردهنده و دردناک نیز هست. این نوع سرفه گاها ممکن است تا چندین هفته طول بکشد؛ به ویژه وقتی که به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلایید، باید انتظار چنین شرایطی را داشته باشید.
به طور کلی، می‌توان موارد زیر را از عوامل اصلی ایجاد سرفه خشک در نظر گرفت:
- گلو درد
- خروسک
- آماس لوزه
- التهاب حنجره یا لارینژیت
- آسم
- سینوزیت
- آلرژی
- ریفلاکس معده
- مواجهه با انواع آلاینده‌ها
3. سرفه های مکرر شبانه
بسیاری از افراد شب هنگام به سرفه می‌افتند. سرفه‌های شبانگاهی آن هم به صورت مکرر و پشت هم، اغلب ناشی از بیماریی‌هایی چون سرماخوردگی، برونشیت، و انواع آلرژی هستند. البته در بسیاری مواقع، مشکلات معدی مانند ترشح اسید معده یا ریفلاکس معده را می‌توان دلیل اصلی سرفه‌های مکرر شبانه دانست. جالب است بدانید که می‌توانید برای درمان این نوع سرفه‌ها، علاوه بر داروهای تجویزی پزشک خود، به روش خانگی نیز وارد عمل شوید.
بیشتر بخوانید: درمان سرفه شبانه
عوارض سرفه مزمن
آیا تا به حال تجربه هشت هفته سرفه پشت سر هم را داشته‌اید؟ اگر پاسخ مثبت است، بهتر است بدانید که باید شرایط را جدی بگیرید. وقتی سرفه مکرر در بزرگسالان به بیش از هشت هفته و در کودکان به چهار هفته می‌رسد، باید به فکر درمان باشید. چرا که سرفه‌های مکرر در صورت عدم درمان، عوارض شدید و متعددی خواهند داشت. شما ممکن است در صورت عدم درمان سرفه‌های مکرر خود با شرایط ناخوشایند زیر روبرو شوید:
- بی حالی
- غش
- استفراغ
- شکستگی دنده
- بی اختیاری ادراری
- تعریق زیاد
- سنکوپ
در خصوص کودکان نیز دقت داشته باشید که اگر همراه با سرفه مکرر، شرایط زیر نیز در آنها بروز کرد باید حتما به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلات تنفسی
- تب بالا
- خس خس سینه
- تغییر رنگ صورت
- احساس درد در قفسه سینه
البته سرفه مکرر در میان کودکان زیر پنج سال چندان عجیب نیست. با این حال، بهتر است در شرایطی که مطمئن هستید این سرفه‌ها سرفه‌های سرماخوردگی و آنفولانزا نیستند، به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: درمان سرفه کودکان
داروی ضد سرفه
همانطور که در بالا اشاره شد، سرفه دارای انواع و ریشه‌های مختلف است. بنابراین برای درمان انواع سرفه، به یک دارو یا روش درمانی خاص نیاز داریم. به طور مثال، اگر در اثر سینه پهلو، سیاه سرفه، برونشیت حاد یا سینوزیت دچار سرفه شده‌اید، باید از آنتی بیوتیک برای درمان سرفه خود استفاده کنید. پنی سیلین، آزیترومایسین، و سفالوزپورین از جمله معروف‌ترین آنتی بیوتیک‌هایی هستند که در این شرایط تجویز می‌شوند.
اما چنانچه تب یونجه یا انواع آلرژی باعث شده‌اند تا این چنین به سرفه دچار شوید، پزشک برای‌تان اسپری بینی استروئیدی تجویز خواهد کرد. این اسپری‌ها تورم مجاری تنفسی شما را کاهش می‌دهند، و بیشتر برای درمان سرفه‌های مزمن به کار می‌روند. همچنین، اگر مبتلا به آسم هستید نیز این اسپری‌ها می‌توانند شما را از شر سرفه خلاص کنند.
سرفه‌های همراه با آبریزش بینی از پشت حلق نیز معمولا با اسپری‌های بینی قابل درمان هستند. معمولا در این شرایط، پزشک برای شما اسپری بینی ایپراتروپیوم برومید خواهد نوشت. چنانچه به بیماری‌های داخلی و معده مبتلایید و در اثر آنها به سرفه افتاده‌اید، داروهایی چون اومپرازول، پانتوپرازول و رابپرازول مشکل‌تان را حل خواهند کرد.
انواع داروی ضد سرفه
در کل می‌توان شش خانواده اصلی برای داروهای ضد سرفه نام برد که عبارتند از:
1. داروهای ضد احتقان یا دکونژستان ها
فنیل آفرین و پسودوافدرین دو نوع داروی ضد سرفه ضد احتقان معروف هستند. کار این داروها این است که پس از ورود به بدن فرد بیمار، عروق خونی ریه و بینی وی را تنگ کنند و خطر احتقان را در او کاهش دهند.
2. آنتی هیستامین
همانطور که از اسم این دارو مشخص است، وظیفه آن مبارزه با هیستامین‌هاست. پرومتازین، دیفن هیدرامین و کلرفنیرآمین سه نوع اصلی از آنتی هیستامین‌ها هستند که ضمن کاهش سطح هیستامین بدن، ترشحات ریه و خلط را نیز کاهش خواهند داد. این داروها عمدتا ضد آلرژی نیز هستند.
3. داروی سرکوب کننده سرفه
دکسترومتورفان معروف‌ترین عضو این خانواده از داروهای ضد سرفه است. این دارو بیشتر به درمان سرفه‌های خشک و بدون خلط کمک می‌کند. توصیه می‌شود وقتی سرفه مرطوب دارید، به هیچ وجه از این دارو برای درمان استفاده نکنید. چرا که ممکن است اثرات جبران ناپذیری بر بدن و به ویژه ریه شما بر جای بگذارد.
4. داروی بی حس کننده
یکی از انواع داروهای ضد سرفه داروهای حاوی منتول هستند که با خاصیت بی حسی که دارند، سرفه شما را تخفیف می‌دهند. این نوع داروها معمولا در قالب قرص‌های جویدنی مورد مصرف قرار می‌گیرند. شما با مصرف این قرص‌ها می‌توانید گلو، حنجره و حلق خود را ضد عفونی کرده و در نتیجه، احتمال سرفه را در خود کاهش دهید. دیفن هیدرامین معروف‌ترین داروی بی‌حس کننده ضد سرفه است که همه با آن آشنایی داریم.
5. داروی تسکین دهنده
داروهای تسکین دهنده لزوما شیمیایی و آزمایشگاهی نبوده و ریشه‌هایی سنتی و گیاهی دارند. به طور مثال، همه ما با درمان‌های خانگی سرفه مانند مصرف عسل، شیر ولرم، بخور اوکالیپتوس و … آشنا هستیم. در بسیاری از موارد، وقتی که مطمئن شدیم سرفه ما ناشی از یک وضعیت خطرناک نیست، می‌توانیم به این شیوه‌های ساده و خانگی به درمان خود بپردازیم.
6. داروی خلط آور
داروی ضد سرفه خلط آور همانطور که از نام آن مشخص است، به فرد کمک می‌کند تا خلط خود را خارج کند. این نوع داروها اغلب حاوی اکسپکتورانتی به نام گایافنزین هستند. این داروی ضد سرفه با رقیق کردن خلطی که در مجاری تنفسی شما قرار دارد، به پاکسازی این مسیر کمک می‌کند. شما برای بیرون دادن خلط‌های رقیق شده، و در نتیجه اتمام فرایند پاکسازی مجرای تنفسی خود، چند سرفه پی در پی کرده و از شر خلط و سرفه خلاص خواهید شد.
به طور کلی سرفه دارای علل و انواع مختلفی است و به همین علت باید برای هر نوع سرفه، از یک روش درمانی و یا داروی مخصوص استفاده شود. در بسیاری از موارد، می‌توان سرفه را به روش‌های خانگی متوقف کرد. با این حال، توصیه می‌شود در صورت بروز علائمی که در این متن ذکر شد، حتما سرفه خود را جدی گرفته و برای درمان اقدام کنید. پزشک شما با شناسایی ریشه سرفه شما –اعم از آلرژی، محرک‌ها و انواع بیماری- داروی مناسب شما را تجویز خواهد کرد.